Η ΟΧΕ Β. Σποράδων βρίσκεται (άνοιξη 2024) σε φάση επικαιροποίησης προκειμένου να εναρμονιστεί με τις νέες συνθήκες και με τις απαιτήσεις της νέας προγραμματικής περιόδου 2021-2027 του Προγράμματος «Θεσσαλία». Τα παρακάτω περιγράφουν την ΟΧΕ όπως καθορίστηκε κατά την έναρξή της το 2018.
01 Μαρτίου 2019
Η «Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση» (ΟΧΕ) αποτελεί χρηματοδοτικό και προγραμματικό εργαλείο υλοποίησης συνεκτικών αναπτυξιακών σχεδίων με συγκεκριμένες δεσμεύσεις και «ενεργοποίηση» συγκεκριμένων «Επενδυτικών Προτεραιοτήτων» των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020, από τα οποία μια ΟΧΕ πρόκειται να αντλήσει χρηματοδοτικούς πόρους.
Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Π.Ε.Π. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2014-2020, προβλέπεται η υλοποίηση (και) της Ο.Χ.Ε. «Νήσων Βορείων Σποράδων» που αφορά στην περιοχή των Νησιών των Βορείων Σποράδων (Σκιάθος, Σκόπελος & Αλόννησος) στη Θεσσαλία, όπου με ολοκληρωμένη προσέγγιση στοχεύεται η βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών, η ενδυνάμωση προσέλκυσης τουριστικών και πολιτιστικών ροών, η ανάδειξη αλλά και προστασία των πόρων, η αύξηση της απασχόλησης και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων και επισκεπτών.
Το νησιωτικό σύμπλεγμα των Βορείων Σποράδων αντιμετωπίζει προβλήματα «διπλής» νησιωτικότητας και απομόνωσης κατά τους χειμερινούς μήνες, δεδομένου ότι η τοπική οικονομία είναι συναρτημένη και εξαρτημένη από τον εποχιακό θερινό τουρισμό.
Το «τουριστικό μοντέλο» της περιοχής είναι προσανατολισμένο στον εισερχόμενο τουρισμό, με τους οικονομικούς, φυσικούς και οικονομικούς πόρους να αναλώνονται σε περιορισμένο χρονικό διάστημα, να υποαπασχολούνται και έτσι να είναι αντι-οικονομικοί και να καθιστούν το τουριστικό προϊόν μη-ανταγωνιστικό και με αρνητικές επιπτώσεις στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα των νησιών.
Ταυτόχρονα, το τουριστικό προϊόν χαρακτηρίζεται από χαμηλή σύνδεση με την τοπική παραγωγή και τον πολιτισμό. Οι επιχειρηματικές και επενδυτικές δραστηριότητες παραμένουν «εγκλωβισμένες» στο περιορισμένης εμβέλειας τουριστικό προϊόν, με αντίστοιχη υποβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
Οι κύριες υποδομές των νησιών θα πρέπει να συμπληρωθούν και να αναβαθμισθούν, ώστε να διασφαλισθούν η «εξωτερική» (από την ηπειρωτική χώρα στα νησιά) και η «εσωτερική» (μεταξύ των νησιών) προσβασιμότητα, με φιλικό, συνεχή και ευέλικτο τρόπο (άρση των αρνητικών συνθηκών, φαινομένων και επιπτώσεων της «διπλής νησιωτικότητας»).
Στο πλαίσιο της αξιοποίησης του «εργαλείου» της Ολοκληρωμένης Χωρικής Επένδυσης» (ΟΧΕ) Β. Σποράδων, προκρίνεται η εφαρμογή «μίγματος» Στρατηγικών Παρεμβάσεων αστικής και κοινωνικής αναζωογόνησης των νησιών-προορισμών, αναβάθμισης και συμπλήρωσης των υποδομών, λειτουργιών και δραστηριοτήτων που ενισχύουν της διασυνδεσιμότητα των νησιών με την ενδοχώρα της Περιφέρειας Θεσσαλίας και προσέλκυσης νέων δραστηριοτήτων και ροών επισκεψιμότητας.
Συνδυαστικά, προτείνεται η κάλυψη αναγκών και την αντιμετώπιση προβλημάτων ελλείψεων αστικών και πολιτιστικών υποδομών και λειτουργιών, σε συνδυασμό με διαλειτουργικές υποδομές μεταφορών, ώστε στοχευμένα και συνθετικά να εφαρμοσθούν παρεμβάσεις αντιμετώπισης της «διπλής νησιωτικότητας», διεύρυνσης της τουριστικής περιόδου και εμπλουτισμού του προσφερόμενου τουριστικού προϊόντος.
Η διασφάλιση της συχνότητας των δρομολογίων πορθμείων στο υφιστάμενο πλαίσιο των συστημάτων μεταφορών και την χειμερινή περίοδο, με αντίστοιχες δραστηριότητες ώστε να προσελκύονται ροές επισκεψιμότητας, αποτελεί στρατηγική επιλογή, η οποία προϋποθέτει συλλογικές πρωτοβουλίες και ενιαία διαχείριση του νησιωτικού συμπλέγματος, ως ενιαίου προορισμού.
Η αναδιάρθρωση και ενδυνάμωση του τοπικού επιχειρηματικού ιστού γίνεται επίσης στοχευμένα, μέσω κινήτρων και κλίματος, ικανών να προσελκύσουν νέες επιχειρήσεις, να «ανοίξουν» νέες αγορές και να κινητοποιήσουν νέες επενδύσεις, με έμφαση στην «τετραπλή έλικα» αγροδιατροφής, μεταποίησης, τουρισμού και πολιτισμού.
Οι επενδύσεις από την πλευρά του ιδιωτικού τομέα, θα ενεργοποιηθούν για να υποστηρίξουν και να αξιοποιήσουν τις δημόσιες υποδομές οδικών συνδέσεων και λιμενικών υποδομών που θα δημιουργούν τις προϋποθέσεις ευέλικτης και ασφαλούς διασυνδεσιμότητας των νησιών με εναλλακτικούς τρόπους, ικανούς να άρουν τη «διπλή νησιωτικότητα» των Σποράδων.
Το «νέο» αναπτυξιακό μοντέλο στοχεύεται να είναι πολυθεματικό, έξυπνο και με διάρκεια, έξω από τα στερεότυπα της θερινής τουριστικής περιόδου, με γνώμονα την ανάδειξη των Βορείων Σποράδων ως ενιαίου και αναγνωρίσιμου τουριστικού και πολιτιστικού προορισμού, με βιωματικές εμπειρίες και δραστηριότητες ειδικών ενδιαφερόντων. Μεταξύ των άλλων προτείνεται να αξιοποιηθούν εργαλεία και τεχνολογίες προσέλκυσης και διαχείρισης ροών επισκεψιμότητας.
Στο πλαίσιο της ΟΧΕ βορείων Σποράδων, προτείνεται να αναληφθούν κοινές / οριζόντιες (δια-δημοτικές) δράσεις προσέλκυσης και διαχείρισης των ροών επισκεψιμότητας, αξιοποίησης της οικονομίας της φήμης» (Reputation Economy), σε συνδυασμό με την προστασία και διαχείριση περιβαλλοντικών πόρων, υποδομών και δράσεων προσβασιμότητας και αστικής αναζωογόνησης και βιώσιμης αστικής κινητικότητας, στήριξης της επιχειρηματικότητας, καθώς και άλλων παρεμβάσεων που θα προκύψουν από την ανοιχτή διαβούλευση για την προετοιμασία του και θα είναι συμβατές με τις παρεμβάσεις, τη «λογική της παρέμβασης» και τις δεσμεύσεις / οδηγίες επιλεξιμότητας, κατ’αρχήν του ΠΕΠ Θεσσαλίας 2014-2020 (που θα αποτελέσει τη βασική πηγή χρηματοδότησης του ΟΣΣ/ΟΧΕ), αλλά και των λοιπών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Η «διάχυση» των τουριστικών ροών σε εναλλακτικούς «νέους» προορισμούς στο κάθε νησί (οικισμοί, πόλοι πολιτισμού, εκδηλώσεις, δραστηριότητες και βιωματικές εμπειρίες κ.λπ.), αναμένεται να δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης και να προσελκύσει νέες επιχειρηματικές ιδέες.
Οι Στρατηγικοί Στόχοι (Σ.Σ.) του Επιχειρησιακού Σχεδίου της ΟΧΕ είναι οι ακόλουθοι:
- ΣΣ-1: Ενίσχυση της εξωτερικής «διασυνδεσιμότητας» και των Προσβάσεων στα Νησιά των Βορείων Σποράδων
- ΣΣ-2: Ενίσχυση της Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, Ανάπτυξη και Διασφάλιση της εσωτερικής «διασυνδεσιμότητας» και Προσβασιμότητας στους Αστικούς, Ιστορικούς, Πολιτιστικούς και Περιβαλλοντικούς Πόρους της Περιοχής Παρέμβασης του ΟΣΣ/ΟΧΕ Βορείων Σποράδων
- ΣΣ-3: Πρόληψη και Διαχείριση Κινδύνων και Βελτίωση της Ποιότητας Ζωής των Κατοίκων και των Επισκεπτών στα Νησιά των Βορείων Σποράδων
- ΣΣ-4: Εμπλουτισμός και Βελτίωση της Ελκυστικότητας του ενιαίου Τουριστικού και Πολιτιστικού Προϊόντος στα Νησιά των Βορείων Σποράδων
- ΣΣ-5: Προσέλκυση Επενδύσεων, στους τομείς των μεταφορών, του περιβάλλοντος, της ενεργειακής απόδοσης, του τουρισμού, της δημιουργικής βιομηχανίας κ.λπ. και διαμόρφωση / προώθηση συνεργιών μεταξύ των ΟΤΑ και του ιδιωτικού τομέα
- ΣΣ-6: Προσέλκυση Επενδύσεων, στον πρωτογενή τομέα (γεωργία, πρώτη μεταποίηση και αγροδιατροφή, αλιεία) και διαμόρφωση / προώθηση συνεργιών για τη δημιουργία και προώθηση τοπικών προϊόντων ΠΟΠ, συνεργασιών τοπικών επιχειρήσεων, δημιουργία ΚΟΙΝΣΕΠ κ.ο.κ.
- ΣΣ-7: Προσέλκυση, Προβολή και Βιώσιμη Διαχείριση του Τουριστικού και Πολιτιστικού Προϊόντος και των Πολιτιστικών / Τουριστικών Ροών στο Νησιωτικό Σύμπλεγμα των Βορείων Σποράδων μέσω εφαρμογής καινοτόμων και «έξυπνων» λύσεων.
- ΣΣ-8: Βελτίωση της Ποιότητας και Αποτελεσματικότητας της Κοινωνικής Ένταξης και της Απασχολησιμότητας στα Νησιά των Βορείων Σποράδων
- ΣΣ-9: Στήριξη, ανάδειξη και προσέλκυση Επιχειρηματικών Πρωτοβουλιών στα Νησιά των Βορείων Σποράδων
- ΣΣ-10: Μηχανισμοί και Εργαλεία Υποστήριξης και Προώθησης της Δια-δημοτικής Συνεργασίας και της «Διακυβέρνησης» του ΟΣΣ/ΟΧΕ Βορείων Σποράδων
